Als er geschreven wordt over ‘de zeven…….’ gevolgd door een zelfstandig naamwoord, dan weet je zeker dat het hier om bestsellers gaat. Ik denk hierbij aan de Zeven zussen-serie van schrijfster Lucinda Riley, of aan De zeven vinkjes van Joris Luijendijk.
Dus als je wilt dat jouw pennenvruchten gelezen worden, dan is het een goede marketingstrategie om minimaal ‘de zeven’ in de titel op te nemen.
En daarom wil ik het hier hebben over ‘de zeven…………… gevaren in huis’.

De meeste huis-tuin-en keukenongelukken ontstaan door routinegedrag. Haast, stress en onoplettendheid zijn pas écht gevaarlijk in huis. Toch is er wel meer te doen om de risico’s op ongelukken te beperken. De eerstehulpverlener is bekend met de term ‘letten op gevaar’. Immers, als je weet waar de gevaren zich bevinden, kun je er op letten en kun je passende maatregelen treffen om ongelukken met soms vergaande gevolgen te beperken. ‘Voorkomen is beter dan genezen’ is ook zo’n bekende uitdrukking.
En daarom volgt hieronder een opsomming van de zeven gevaren in huis. Hopelijk draagt dit artikel bij aan het drastisch terugdringen van ongelukken in huis. Al is het er maar eentje. Aan de titel zal het niet liggen. En gebeurt het toch………dan is kennis van EHBO zeer wenselijk. Kijk voor een aangesloten vereniging in uw buurt op de pagina Aangesloten verenigingen en meldt u aan voor een opleiding.

1) Vallen

Het grootste deel van de ongelukken in huis komt door vallen. Kinderen vallen van de trap, uit bed of van de commode. Ouderen glijden uit of struikelen over de drempel.
Gebruik traphekjes en raamsluiters om jonge kinderen te beschermen. Voor ouderen zijn er speciale valpreventieprogramma’s. Van 30 september tot 6 oktober 2024 was de Valpreventieweek met de landelijke campagne ‘Ik sta sterk’. Op de website hoesterkstaik.nl vinden bezoekers tips om hun balans te verbeteren en een test om inzicht te krijgen in de risico’s.

2) Verbranding

Op de website woonikbrandveilig.nl kun je testen hoe brandveilig je huis is. Je vindt er informatie over rookmelders, waarvan het sinds 1 juli 2022 verplicht is om die in huis te hangen. Op de website van de brandweer – brandweer.nl/onderwerpen/woningcheck – kun je een checklist downloaden die je helpt om te zien of je de juiste maatregelen hebt getroffen. Doe deze check. Je kunt er je leven en dat van je huisgenoten mee redden.

3) Vergiftiging

Iedereen weet wel dat je schoonmaakmiddelen buiten bereik van kinderen moet opbergen. De meeste vergiftigingen vinden dan ook plaats tijdens het gebruik. Je maakt schoon, de bel gaat en je vergeet even de kindveilige sluiting op de fles vast te draaien. Voor kinderen ziet een schoonmaakmiddel of een vaatwasmachineblokje eruit als iets lekkers. Dat zelfde geldt voor medicijnen. Zie hiervoor het artikel ‘Giftige huizen’ elders op deze website. Veel informatie kun je terugvinden op het nieuwsoverzicht van de website van het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC).

4) Verdrinking

Kinderen in de leeftijd van 0 tot 4 jaar vormen de belangrijkste risicogroep voor een verdrinking. Het gaat dan met name mis bij het spelen in en om het huis, zoals in bad of in de tuin. Gebrek aan toezicht op het moment zelf is de belangrijkste oorzaak van deze verdrinkingen. Veel kinderen van deze leeftijd kunnen snel en ongemerkt verdrinken, zelfs in een heel klein laagje (van 10 cm diep) water. Ouders gaan er ten onrechte vanuit dat een kind gaat spartelen en schreeuwen als het kopje onder gaat, maar dat gebeurt niet. Ze zakken geruisloos onder water.
Kinderen tot 4 jaar spelen in de directe omgeving van hun huis, of het huis waar ze op bezoek zijn. In Nederland is er binnen een straal van 100 meter vrijwel altijd water aanwezig. Jonge kinderen kunnen nog niet zwemmen en niet zelfstandig uit het water komen. Preventie door bijvoorbeeld het plaatsen van hekken en het houden van toezicht is hier heel belangrijk. Als je in de buurt van water bent (zoals een zwembadje, badkuip of vijver), houd je dan aan ‘De 4 van Veilig in en om Water’:

1. zorg ervoor dat je het kind altijd kunt zien
2. laat je nergens door afleiden, zoals bijvoorbeeld door een smartphone of boek
3. blijf je (bij een kind onder de drie jaar) zo dichtbij dat je het kind kunt aanraken
4. loop je nooit even weg bij het kind, ook niet als bijvoorbeeld de deurbel gaat

Zie voor meer informatie: kinderveiligheid.nl/adviezen/verdrinking

5) Verstikking

Een kinderbedje staat te dicht bij een gordijnkoord. Een kledingstuk blijft achter een speeltoestel haken. Een matras past niet goed in het bedje, zodat de baby eronder kan rollen. Verstikkingsongevallen komen gelukkig minder dan voor dan ongelukken door vallen, maar blijf ervoor op je hoede. Controleer of de kinderkamer veilig is ingericht.
Op het internet is hierover veel informatie te vinden. Bijvoorbeeld: wnm-group.nl

6) Doe-het-zelf-ongelukken

Veruit de meeste doe-het-zelvers die bij de Spoedeisende Hulp belanden zijn gevallen. Ze huren een steiger, maar weten niet goed hoe ze hem moeten gebruiken, of ze gebruiken een slechte ladder. Ook in de tuin gebeuren ongelukken, vooral met elektrisch gereedschap. Denk hierbij aan snoei- en heggenscharen en grasmaaiers. Een aantal tips (niet limitatief) waar je aan moet denken voordat je gaat klussen:

• Kies voor goedgekeurd gereedschap (CE-markering);
• Zorg ervoor dat het gereedschap schoon is en goed functioneert;
• Gebruik persoonlijke beschermingsmiddelen, zoals oordoppen, veiligheidsbril, handschoenen, etc.
• Lees altijd vooraf de veiligheidsvoorschriften door. Ook als u vaak met het apparaat of (chemische) middel werkt;
• Zorg voor een goed hygiëne;
• Gebruik een heggenschaar met twee handgrepen. Houd de heggenschaar tijdens het gebruik met twee handen vast. Ongelukken gebeuren vaak als men met de ene hand de schaar vasthoudt en met de andere hand takken o.i.d. aan de kant duwt;
• Haal de stekker altijd uit het stopcontact als je klaar bent met klussen, of wilt praten, of aan het apparaat wil sleutelen;
• Gebruik een geaard verlengsnoer met een opvallende kleur. De kans dat je dan het snoer per ongeluk doorsnijdt is dan een stuk kleiner;
• Rol bij gebruik het verlengsnoer helemaal uit;
• Draag goed schoeisel – stevige schoenen, klompen – bij het klussen. Dus zeker geen blote voeten of sandalen;
• Houd kinderen uit de buurt als je met elektrische apparaten aan het werk gaat;
• Zorg dat je uitgerust bent voordat u met een machine gaat werken. Dit vereist namelijk concentratie.

Meer informatie over veilig klussen in en om het huis kun je vinden op de website van de GGD Haaglanden.

7) Koolmonoxide

Elk jaar overlijden 5 tot 10 mensen door koolmonoxidevergiftiging en honderden mensen belanden in het ziekenhuis. De Onderzoeksraad voor Veiligheid heeft echter aangegeven dat het aantal slachtoffers mogelijk drie tot vijf keer groter is en geeft daarvoor als reden op dat koolmonoxidevergiftiging vaak niet erkend en / of herkend wordt.
Koolmonoxide is een geur- en kleurloos gas dat vrijkomt bij een onvolledige verbranding van olie, gas en hout. De bekendste voorbeelden zijn afvoerloze keukengeisers en gaskachels. Maar ook gasfornuizen, gashaarden, centrale verwarmingsketels, combiketels, open haarden en allesbranders kunnen een bron vormen van koolmonoxide in huis. Ook in uitlaatgassen van auto’s en bij brand komt koolmonoxide voor.

Voor het ontstaan van koolmonoxide in huis zijn twee oorzaken aan te wijzen: (1) slecht onderhoud, waardoor vervuiling en defecte branders zorgen voor een onvolledige verbranding en (2) onvoldoende ventilatie van de woning. Hierbij zorgt een tekort aan zuurstof voor een onvolledige verbranding.
Bij een volledige verbranding komt er kooldioxide vrij. Het woordje ‘di’ in kooldioxide staat voor twee, dat wil zeggen dat er twee zuurstofatomen (O) verbonden zijn aan één koolstofatoom (C): CO2.
Bij een onvolledige verbranding komt er dus koolmonoxide vrij. Het woordje mono in koolmonoxide staat voor één, dat wil zeggen dat er één zuurstofatoom (O) verbonden is aan één koolstofatoom (C): CO.
Slachtoffers merken vaak niet dat ze koolmonoxide inademen. Doordat koolmonoxide zich sneller dan zuurstof hecht aan de hemoglobine (= ijzerhoudende stof) in de rode bloedcellen, neemt het de plaats van zuurstof in en ontstaat ongemerkt een zuurstoftekort in het lichaam. Het slachtoffer wordt misselijk, duizelig, verward, versuft, krijgt hoofdpijn en raakt uiteindelijk buiten bewustzijn en komt te overlijden als er niet tijdig ingegrepen wordt.

Koolmonoxidevergiftiging is te voorkomen door drie simpele handelingen:

• Zorg voor een goed en tijdig onderhoud van de gasverbrandingsinstallaties. Sinds 1 april 2023 is hiervoor nieuwe wetgeving van kracht: het wettelijk CO-stelsel. Vanaf die datum mogen alleen CO-vrij gecertificeerde bedrijven werkzaamheden uitvoeren aan een gasverbrandingsinstallatie. Een niet-gecertificeerd bedrijf inhuren of zelf klussen aan een gasverbrandingsinstallatie is per die datum verboden.
  CO-vrij gecertificeerde bedrijven vind je in het register gasverbrandingsinstallaties: co-vrijregister.nl
• Zorg ervoor dat je woning goed geventileerd blijft. Ook in de winter. Goed ventileren houdt in dat je je woning 24 uur per dag en zeven dagen in de week van frisse (buiten)lucht voorziet. Zet ook twee keer per dag 10 minuten de ramen tegenover elkaar open. Dan kan de lucht in huis helemaal ververst worden.
  Meer informatie over hoe je je woning goed ventileert vind je op co-wijzer.nl/artikel/hoe-ventileer-ik-mijn-woning
• Hang koolmonoxidemelders (ook CO-melders genoemd) op in uw woning. Deze zijn weliswaar niet wettelijk verplicht, zoals dit wel het geval is voor rookmelders, maar brandweer, het RIVM en de Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA) bevelen koolmonoxidemelders sterk aan. Het NVWA adviseert om alleen koolmonoxidemelders te kopen met de norm EN 50291-1 op de verpakking of handleiding. Op de achterzijde van de melder staat een vervaldatum.
  Op de website co-wijzer.nl/artikel/hoe-ventileer-ik-mijn-woning staat een CO-wijzer, waarmee je kunt bepalen hoeveel koolmonoxidemelders je in huis nodig hebt.